blogInteligencja emocjonalna | dr Sylwia Olszewska

Sukces w życiu zależy nie tylko od intelektu, lecz od umiejętności kierowania emocjami –  Daniel Goleman 

Zarządzanie emocjami jest jedną z kluczowych kompetencji XXI wieku, niezbędnych w życiu osobistym i zawodowym. Jeżeli posiadasz umiejętność rozpoznawania i nazywania emocji, która pomaga ci w radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami i relacjami, to masz rozwiniętą inteligencję emocjonalną. Według raportu The Future of Jobs Światowego Forum Gospodarczego z 2020 roku wynika, że jedną z kluczowych kompetencji na rynku pracy będzie inteligencja emocjonalna. Badania Career Builder pokazują, że 71% menedżerów wyżej ceni w pracownikach inteligencję emocjonalną – EQ, niż IQ. 59% z nich deklaruje, że nie zatrudniłoby osoby o wysokim ilorazie inteligencji, ale jednocześnie niskim poziomem EQ.  Wynika to z faktu że, pracownicy z rozwiniętym EQ osiągają lepsze wyniki, znacznie lepiej funkcjonują w zespole i wykazują większe zdolności zarządzania innymi ludźmi.¹

Koncepcja inteligencji emocjonalnej, została przedstawiona w latach 90. XX w. w badaniach Johna D. Mayera i Petera Saloveya, jako,, zdolność do śledzenia cudzych i własnych uczuć i emocji, rozróżniania ich i wykorzystywania tego rodzaju informacji w kierowaniu własnym myśleniem i działaniem”. Znana również jest koncepcja inteligencji emocjonalnej wg Daniela Golemana na którą składa się pięć podstawowych kompetencji podzielonych na dwie kategorie: kompetencje osobiste i społeczne. 

KOMPETENCJE OSOBISTE – determinują stopień, w jakim radzimy sobie ze sobą. 

• Pierwsza z nich to samoświadomość: wiedza o tym, co odczuwasz w danej chwili oraz sposób wykorzystania tych uczuć dla kierowania twoim procesem decyzyjnym; zawiera się w niej także, realistyczna ocena zdolności i dobrze uzasadniona wiara w swoje możliwości. 
• Druga to samoregulacja: czyli twój sposób panowania nad emocjami, szybkie dochodzenie do siebie po trudnych i wyczerpujących sytuacjach emocjonalnych. 
• Trzecia to, motywacja: czyli wykorzystywanie swoich preferencji  w wyznaczaniu celów i dążeniu do ich realizacji. Polega, na przejmowaniem inicjatywy i doskonaleniu się oraz w nieustawaniu w wysiłkach mimo niepowodzeń. 

KOMPETENCJE SPOŁECZNE – determinują stopień, w jakim radzimy sobie z innymi, w życiowych sytuacjach. 

• W kompetencjach osobistych czwartym wymiarem EQ, jest empatia, która charakteryzuje się wyczuwaniem uczuć innych osób, uważnym spojrzeniem na sytuację z ich punktu widzenia oraz tworzeniem i podtrzymywaniem więzi porozumienia z innymi osobami. 
• Piątym wymiarem są umiejętności społeczne, które przydatne są w panowaniu nad emocjami w kontaktach z innymi osobami, utrzymywaniu relacji, negocjacjach i pracy zespołowej.

Rozwijanie inteligencji emocjonalnej, pomaga w osiąganiu zadowolenia z życia i własnej skuteczności, ponieważ wiesz, jak zapanować nad emocjami i przez to nie toczysz długich walk z sobą i innymi. Pierwszym krokiem do rozwoju EQ jest ,,wyciszenie migdałka”, gdyż miejscem w mózgu, które zawiaduje emocjami, jest ciało migdałowate. Jeżeli sygnały idą prosto do niego następuje stymulacja do działania pod wpływem emocji. Kora przedczołowa, czyli „intelektualna część mózgu” „na zimno” przetwarza informacje, to ona reaguje na rzeczywistość, gdy odczuwasz spokój. Te dwie części mogą być aktywne w tym samym czasie. Aby kora przedczołowa pomogła uspokoić emocje, należy przy użyciu zmysłów skoncentrować uwagę na otoczeniu: 

• wsłuchać się w dźwięki
• Przyjrzeć się jakie jest światło 
• poczuć ciężar swojego ciała
• poszukać najjaśniejszego koloru w zasięgu wzroku
• dotknąć swojego ubrania, by wyczuć jego powierzchnię
• użyć swojego węchu, by wczuć się w otaczające zapachy
• poczuć smak w ustach

Skoncentruj się także na przyjemnych doznaniach:

• zwróć uwagę na to, co sprawia ci przyjemność: obrazy, dźwięki, zapachy, smaki itd. Na przykład, jeśli kochasz światło poranka, poświęć kilka chwil, żeby rano się nim napawać. Potem, w trudnej chwili, przypomnisz sobie to doznanie. To będzie znak, na który twój mózg, się uspokoi, odwracając uwagę od emocji
• miej przy sobie ulubione zdjęcie, perfumy, przedmiot, itp. 
• zrób wizualizację, która działa na twoje zmysły, na przykład widok plaży, lasu, jakiegoś ulubionego miejsca z wakacji, które wpływa kojąco twoje emocje

Kiedy już uda ci się ,,wyciszyć migdałka”, to dopiero działaj spokojnie, bez nerwów i zbędnych emocji. O twojej dojrzałości emocjonalnej w dużej mierze świadczy to, czy potrafisz kontrolować myśli które przechodzą ci przez umysł.  Ten proces wymaga dyscypliny i czasu, więc:

• Poznaj siebie – jak reagujesz w trudnych sytuacjach – co mówisz, jak się zachowujesz, co się dzieje z twoim ciałem 
• Nazwij swoje myśli związane z pojawieniem się danych emocji
• Nazwij i zaakceptuj swoje emocje
• Zbadaj przyczynę emocji
• Okazuj w sposób asertywny swoje emocje, bez obwiniania innych
• Miej swój sposób na odreagowanie emocji – sport, hobby
• Nie chowaj urazy, tylko rozmawiaj 

Inteligencja emocjonalna pomaga zrozumieć co czuje druga osoba, co myśli, co ją drażni, jakie ma potrzeby i oczekiwania. Dzięki niej możesz odpowiednio zareagować, rozwijasz empatię i budujesz trwałe relacje w pracy i domu.

¹Źródło: Raport „The Future of Jobs” Światowe Forum Gospodarcze Davos, 2016 – www.careerbuilder.com