Funkcjonowanie dorosłego człowieka we współczesnym świecie w obliczu wielu zmian i szybkiego tempa rozwoju jest efektem konfliktów na wielu płaszczyznach życia człowieka: pracy, zdrowia, rodziny.
Praca i rodzina to dwa ważne aspekty życia człowieka. Pogodzenie wszystkich ról życiowych rodzi konflikty wewnętrzne, gdyż człowiek staje przed dylematem, któremu aspektowi poświęcić więcej czasu. Robi zestawienie zysków i strat w kontekście tego, co wybrać i dąży do utrzymania równowagi (Work Life Balance) – z różnym skutkiem – ponosząc często wiele kosztów psychicznych.
Zachowanie równowagi jest niezwykle trudne, zwłaszcza gdy pojawiają się nieoczekiwane sytuacje, np. zwolnienie z pracy, nadmiar obowiązków zawodowych, śmierć bliskiej osoby, problemy wychowawcze, choroby, rozwód. Niespodziewane sytuacje obniżają fizyczny dobrostan i stanowią uszczerbek na zdrowiu, przejawiający się w wielu symptomach: bólach głowy, apatii, zmęczeniu, bezsenności, lękach, obniżeniu nastroju, chronicznym zmęczeniu, a w konsekwencji – depresji czy otyłości z powodu złych nawyków żywieniowych. Dlatego też dla zachowania równowagi psychofizycznej organizmu istotne są zachowania zdrowotne oraz właściwe nawyki żywieniowe.
Zgodnie z literaturą – prawidłowe zachowania zdrowotne we współczesnym świecie stanowią determinanty przyczyniające się do wzrostu jakości życia człowieka. Zachowania zdrowotne (tzw. wellness behaviour) podejmowane są przez osoby uważające siebie za zdrowe, zaś aktywność angażowana w celu zapobiegania chorobie lub jej wykrycia określana jest w literaturze jako preventive health behaviour.
Dla zachowania równowagi psychicznej i zdrowia ważne jest, aby sobie uświadomić, że za nadwagę i otyłość odpowiedzialne są nie tylko nieprawidłowe nawyki żywieniowe, ale też: życiowe problemy, smutek, lęk, depresja, stres, zmęczenie, życiowa nuda, brak akceptacji, bliskości, zrozumienia, niesatysfakcjonujące kontakty towarzyskie. Wszystkie powyżej wymienione czynniki psychologiczne doprowadzają do zwiększonej chęci na jedzenie, mówiąc potocznie objadania się.
Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ człowiek [objadając się – przyp.red.] doświadcza wielu psychologicznych korzyści, takich jak: redukcja napięć emocjonalnych, odwrócenie uwagi od źródła przykrych doznań, przywrócenie wewnętrznej równowagi, poprawa nastroju, pocieszenie, uspokojenie, unikanie decyzji, wzbudzanie troski. Jednocześnie – im więcej jemy, nie zwracając uwagi na jakość tego jedzenia, tym silniej wprowadzamy się w zły stan psychiczny, doprowadzający do złości, frustracji, czasami agresji. Poprzez to podejmujemy złe decyzje, wprowadzamy diety i postanowienia o rozpoczęciu odchudzania.
A co powodują diety? Przede wszystkim – ograniczenia i zakazy, które doprowadzają do złości, obniżenia poczucia skuteczności i siły woli, samooskarżania się o brak wytrwałości, a w efekcie – poczucia winy.
Dlatego warto pomyśleć, nie o odchudzaniu, ale o zmianie nawyków żywieniowych, zmianie stylu życia, która doprowadzi do równowagi psychicznej i fizycznej na wielu jego płaszczyznach.
Cóż zatem robić?
- Zmienić przekonanie, że odchudzanie to nie kolejna dieta, ale zmiana stylu życia.
- Poznać siebie.
- Uświadomić sobie swoje emocje.
- Znaleźć klucz do własnych problemów.
- Zwiększyć aktywność fizyczną.
Aby to osiągnąć, często należy skorzystać z pomocy profesjonalisty, który udzieli wsparcia emocjonalnego i pomoże:
- rozpoznać mechanizmy objadania się;
- przewartościować trudności, niepowodzenia;
- właściwie sformułować cel;
- nauczy wizualizacji i pozytywnego myślenia.
Chcąc zmienić swój styl życia, należy najpierw rozpoznać swoją motywację – określając, czy jest ona zewnętrzna, czy wewnętrzna. Zewnętrzna motywacja jest krótkotrwała i kryje się za nią słowo „muszę”. „Muszę to zrobić”, czyli tak naprawdę nie zrobię, bo jak coś musimy, to zazwyczaj tego nie robimy. Motywacja wewnętrzna jest motywacją trwałą i wówczas mówimy „chcę”. „Chcę to zrobić dla siebie”, dla swojego zdrowia. Więc warto zadać sobie pytanie:
- Chcę czy muszę?
- Dlaczego chcę zmienić swój styl życia?
- Co chcę osiągnąć?
Odpowiadając sobie na te pytania, możesz sobie uświadomić, jaką masz w sobie motywację.
Podejmując decyzje o zmianie należy zawsze pamiętać, że motywacja jest inna na każdym poziomie zmiany i w pewnym momencie procesu może nastąpić spadek chęci i motywacji do działania, ponieważ jest też wiele czynników fizjologicznych i psychicznych, niezależnych od nas. Nie można się tym zbyt mocno przejmować, lepiej skoncentrować swoją uwagę i energię na realizację swojego ustalonego planu działania.
Jeśli pojawią się negatywne przekonania lub złe myśli na swój temat, można wykonać małe ćwiczenie: Napisz 3 negatywne przekonania, które ograniczają Twój rozwój lub osiągnięcie celu. Np. „Nie umiem zrobić…”, „Nie wiem, jak zrobić…”. Następnie dokonaj przeformułowania negatywnych przekonań na pozytywne – pomogą one wzmocnić poczucie własnej wartości oraz wiary w swoje możliwości. Na przykład: „Potrafię zrobić…”, „Zrobiłam… tak jak umiałam”, „Mam wszystko, czego mi potrzeba”, itp.
Źródło publikacji: https://psychologiaity.com/