Szybkie tempo przemian i niespodziewana pandemia zmuszają człowieka do kształtowania nowych umiejętności i kompetencji poznawczych, społecznych, cyfrowych i technicznych. By im sprostać musimy zmienić sposób myślenia, a przede wszystkim radzenia sobie z emocjami, jakie pojawiają się w zmianach i niespodziewanych sytuacjach. Jedną z kluczowych kompetencji społecznych, która pomoże przejść przez szereg zmian jest inteligencja emocjonalna. Inteligencja emocjonalna jest zdolnością rozpoznawania uczuć, automotywacji i kierowania własnymi emocjami oraz emocjami innych ludzi, z którymi tworzone są więzi i relacje. Czemu Inteligencja Emocjonalna jest tak ważna w biznesie? Według raportu „The Future of Jobs” Światowego Forum Gospodarczego w Davos z 2020 roku, jest ona jedną z kluczowych kompetencji człowieka, a Daniel Goleman w literaturze zaznacza, że na sukces zawodowy menedżera aż w 80% wpływa inteligencja emocjonalna, a tylko w 20% inteligencja ogólna.
Według D. Golemana na inteligencję emocjonalną składa się pięć podstawowych kompetencji podzielonych na dwie kategorie – KOMPETENCJI OSOBISTYCH oraz SPOŁECZNYCH. KOMPETENCJE OSOBISTE – determinują stopień, w jakim radzimy sobie ze sobą. Do tego potrzebujemy:
Samoświadomości: czyli wiedzy o tym, co odczuwamy w danej chwili i jak te uczucia wykorzystać do podejmowania decyzji; realistycznej oceny zdolności, dobrze uzasadnionej wiarą w swoje możliwości.
Samoregulacji: czyli panowania nad emocjami, szybkiego dochodzenia do siebie po kłopotach emocjonalnych.
Motywacji: czyli umiejętności wyznaczania celów i dążenia do nich, przejmowania inicjatywy, doskonalenia się oraz nieustawaniu w wysiłkach mimo niepowodzeń, porażek.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE – determinują stopień, w jakim radzimy sobie z innymi. Do nich należą:
Empatia: która, jest umiejętnością wyczuwania uczuć innych osób, spojrzenia na sytuację z ich punktu widzenia, tworzenia i podtrzymywania więzi porozumienia z nimi osobami.
Umiejętności społeczne: dobre panowanie nad emocjami w kontaktach z innymi i dokładne rozpoznawanie sytuacji społecznych oraz sieci powiązań, utrzymywanie kontaktów z innymi oraz wykorzystywanie tych umiejętności dla przewodzenia, negocjowania i łagodzenia sporów, współpracy i pracy zespołowej.
Powyższe składowe inteligencji emocjonalnej odpowiadają za powodzenie w życiu zawodowym i prywatnym człowieka, ponieważ umożliwiają radzenie sobie z wymaganiami stawianymi pracownikom, menedżerom i przedsiębiorcom. Funkcjonowanie organizacji w warunkach pandemii wymusza na osobach zarządzajacych wysokie zdolności radzenia sobie ze stresem, wytrwałości w dążeniu do celu mimo niepewności, umiejętności panowania nad sobą i niepoddawania się zmartwieniom. Inteligencja emocjonalna odgrywa ważną rolę w działalności gospodarczej i funkcjonowaniu organizacji, ponieważ jest odpowiedzialna za interakcje, w jakie wchodzą między sobą pracownicy, co warunkuje stosunki społeczne między nimi (M. Dźwigoł – Barosz, 2015).
Należy pamiętać, że w organizacji między pracownikami zachodzi specyficzne zjawisko, tzw. zarażania się emocjami. Oznacza ono, że ludzie mogą wzajemnie wpływać na swój nastrój. Wpływanie na stan emocjonalny drugiej osoby jest zjawiskiem naturalnym, poprzez co nieświadomie ludzie zmieniają swój nastrój pod wpływem innych osób. Istotne jest oby osoba zarządzająca pamiętała o tym zjawisku, gdyż emanując radością, podekscytowaniem motywuje całą grupę do działania. Zauważony uśmiech, może sprawić, że pracownik się sam do siebie uśmiechnie, poprawi mu się humor i umili on nawet cały dzień (J. Śmietańska (2017)). Zdolność utrzymania pozytywnego nastroju i łagodzenia negatywnych uczuć pozwala na zachowanie dobrego stanu nawet w sytuacjach trudnych i stresujących. Umiejętność oddziaływania na emocje innych, wywieranie dobrego wrażenia i posiadanie sieci wsparcia społecznego bardzo ułatwiają relacje zawodowe (Taracha, 2010). W organizacji ludzie często przebywają razem więc z dużą regularnością dostrajają się emocjonalnie do nastrojów i sytuacji, w których znajdują się inni co okazują poprzez imitowanie czy naśladowanie zachowań właściwych danym emocjom (Bauer, 2015). Dlatego tak ważne jest, aby lider grupy miał świadomość, że jest osobą, która może pozytywnie i negatywnie oddziaływać na cały zespół. Jeżeli ma tendencje do zachowań agresywnych, dyrektywnych to w znaczny sposób wpływa on negatywnie na motywacje i zaangażowanie członków zespołu i chęć do działania w trudnej sytuacji. W dużym stopniu charyzma emocjonalna zależy od odczuwania silnych emocji, umiejętności ich wyrażania oraz od umiejętności odbierania i wysyłania komunikatów emocjonalnych. Ludzie w sposób ekspresywny komunikują to co czują, całym swoim ciałem, co widoczne jest w mimice, gestach, głosie. Jeżeli osoba zarządzająca posiada wysokie kompetencje emocjonalne potrafi skutecznie radzić sobie z własnymi emocjami i wykorzystywać je w danej sytuacji, a także nie pozwala sobie na to, aby emocje panowały nad nią. Adekwatnie odczytuje emocje innych osób i wykorzystuje je do nawiązania relacji, motywowania i osiągnięcia celu (Śmietańska, 2017).
Rozwinięta inteligencja emocjonalna w sytuacji pandemii i niepewnych czasach dla organizacji, pozwala poradzić sobie z doświadczanymi trudnościami i nowymi wyzwaniami. Dzieje się tak, ponieważ człowiek z wysoką inteligencją emocjonalną ma wiele cech, które pomogą mu poradzić sobie z tą sytuacją, jak: energia, odporność na stres, wytrwałość, konsekwencję, odpowiedzialności oraz umiejętność współżycia i porozumiewania się z ludźmi, (A. Sękowski, E.Sitko, 2018). Osoby z rozwiniętą inteligencją emocjonalną osiągają wyższe wyniki, znacznie lepiej funkcjonują w zespole i wykazują większe zdolności zarządzania innymi ludźmi, oraz radzenia sobie w trudnych sytuacjach (Raport „The Future of Jobs” Światowe Forum Gospodarcze Davos, 2016), dlatego warto zwróć uwagę na swoje emocje, nie tylko w sytuacji pandemii.
LITERATURA:
Bieniok H., Inteligencja emocjonalna jako czynnik sukcesu menedżera oraz kluczowe wyzwanie dydaktyczne na studiach ekonomicznych, [w:] L. Żabiński, S. Smyczek (red.): Kierunki studiów ekonomicznych – nowe uwarunkowania i wyzwania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2007
Dzwigoł – Barosz M., Rola inteligencji emocjonalnej lidera biznesu, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej Seria: Organizacja i Zarządzanie I z. 83, s. 143-152, 2015
Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina of Poznań, Poznań 1997
Opolska A., Karbowski A., Cichocki M.: Wirtualna inteligencja emocjonalna, „E- mentor”, nr 3 (30), Warszawa 2009
Raport „The Future of Jobs” Światowe Forum Gospodarcze Davos, 2016 www.careerbuilder.com
Sękowski A.E, Sitko E.M., Inteligencja emocjonalna i motywacja osiągnięć u kobiet na stanowiskach kierowniczych, Polskie Forum Psychologiczne, T. 23, nr 1, s. 122-138, 2018
Śmietańska J., ZZL, HRM, 2019
Taracha M., Inteligencja emocjonalna a wykorzystanie potencjału intelektualnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 2010
